BA KHÍA Ba khía thuộc họ cua nên đặc tính sinh học của chúng cũng giống như loài cua. Chúng thường sống ở vùng rừng...
 |  |  |  |
 |  |  |  |
BA KHÍA
Ba khía thuộc họ cua nên đặc tính sinh học của chúng cũng giống như loài cua. Chúng thường sống ở vùng rừng ngập mặn, mà mũi Cà Mau là nơi có rừng ngập mặn lớn nhứt nước ta nên đây cũng là nơi có rất nhiều ba khía.
Là họ cua nên ba khía cũng có mai giống như cua nhưng mai ba khía có hình vuông thay vì hình oval như mai của cua bể ta thường thấy; giống như những loài còng nhưng ba khía thì lớn hơn, bằng và giống như con chù ụ ở biển Ba Động Trà Vinh nhưng ngoe của chúng dẹp hơn. Vì trên mai có ba gạch khuyết nên gọi là ba khía để dễ phân biệt với những loài cua khác.
Ba khía là loài ăn tạp nhưng món ăn khoái khẩu của chúng là lá cây, Đặc biệt vùng Rạch Gốc có nhiều loại cây đước, cây dà nên khi ăn lá của những loại cây này gạch của ba khía có màu đỏ được gọi là gạch son chứ không xanh hoặc đen như gạch của ba khía ở những nơi khác; ba khía Rạch gốc hơi nhỏ con nhưng có càng đỏ và gạch son nên rất nổi tiếng.
Cũng như cua: những con ba khía chưa trưởng thành hằng tháng vào con nước kém mùng mười âl. chúng phải lột vỏ để lớn thêm lên, ngược lại những con gìa thì không lột vỏ nữa, còn những con trưởng thành thường đến khoảng tháng tư, thàng năm âl chúng lột vỏ đồng loạt, lúc này nguồn thức ăn dồi dào nên chúng sẽ mập chắc để rồi mang trứng, đến khoảng tháng tháng 7, 8 âl thì chúng đẻ cũng đồng loạt.
Mùa ba khía hội:
Ta gọi là đẻ chứ thực ra ba khía cái ấp trứng trong yếm của chúng đến lúc này đã nở thành con mạnh khoẻ có thể tự bơi lội trong nước nên chúng chỉ ra mé nước để thả con ra thôi. Vào giửa tháng 7& 8 âl thường có mưa dầm ba khía từ trong rừng bò ra bờ sông đêm đến đợi khi nước ròng sác ba khía mẹ tâp trung ra mé nước giủ con ra, vì chúng tập trung đông vô số kể nên người ta gọi là hội, muốn bắt chúng ta chỉ cần mang rọi ( đèn hay đuốc), tay đeo găng hốt chúng bỏ vào thùng một lúc là đầy hằng mấy gịa rồi.
 |  |  |  |
Muối ba khía:
Vào mùa ba khía hội người ta mang ghe chở đầy những lu và muối đến những vùng có nhiều ba khía, có thể mua hoặc tự bắt để muối chỉ trong vài đêm là đầy ghe rồi chở về các chợ bán.
Muối ba khía rất đơn giản: cứ một muối+ba nước tùy theo lu lớn nhỏ mà lường rồi hòa tan, lúc này bỏ hạt cơm vào ta thấy chúng sẽ nổi trên mặt. Ba khía chỉ việc rửa sạch đổ vào là chết ngay gọi là giết ba khía, cứ thế đến khi đầy lu thì đậy lại rồi làm tiếp lu mới...; sáng hôm sau ta vớt ba khía ra để riêng cho ráo còn nước muối ta đem lóng phèn cho trong. Rửa lu sạch ta đem ba khía xếp vào từng lớp, mỗi lớp ta rải thêm lớp muối tùy ta muốn để lâu ăn hay mau ăn mà cho muối nhiều hay ít, cho vài tép tỏi lên rồi xếp tiếp lớp khác, cứ thế khi đầy lu ta rải thêm lớp muối cuối cùng rồi đổ nước muối đã lóng phèn trong vào lấy đệm đậy lên thế là xong.
Người ta tin rằng: trên đường chở ba khía đi bán nếu vô tình gặp phải đám ma thì ba khía sẽ bị trở tức bị hư, để phòng tránh điều này, trước khi di chuyển họ thường móc một cục đất tại đó đặt trên mặt lu ba khía rồi mới đậy nắp lu lại thế là an toàn.
Gọi là muối vì không cho lên men như các loại mắn, ta chỉ muối rồi để từ 3,4 ngày hoặc mặn thì khoảng 7-> 10 ngày là thơm dịu ăn được, nếu để lâu ba khía sẽ không cò thịt nữa.
Trước kia ba khía bị coi là món ăn của dân nghèo, cực ăn lắm người ta mới nhớ tới nó, ngày nay được xem là món ăn khoái khẩu của nhiều người, nhứt là lúc đã chán ngán thịt cá rồi thì ba khía trộn là món ăn lạ miệng và tốn thêm rất nhiều cơm ...
 |  |  |  |
Món ba khía trộn
Đây là món ăn dân dã thông dụng, đơn giản, dễ làm lại ăn rất bắt.
Để có một đĩa ba khía trộn cho 4 người ăn ta chỉ cần:-khoảng 5 con ba khía -vài thìa đường cát-chanh hoặc giấm chua-tõi, ớt, ít lá rau răm.
- Ba khía: tách mai để riêng, loại bỏ yếm, chia thân là 4 phần cho vào đĩa.
- Cho đường vào trộn đều.
- Tõi và ớt băm nhỏ cho vào trộn chung.
- Cho chanh hoặc giấm vào trộn và nếm vừa miệng.
- Cuối cùng rải rau răm trên mặt, để khoảng 15 phút ta có thể dùng.
- Thỉnh thoảng ta cũng nên thay đổi khẩu vị trong bữa ăn gia đình, thì ba khía trộn là món rất dễ chế biến để ta lựa chọn. Chúc các bạn trổ tài thành công, và ngon miệng.
| |
