Sau tuyên bố chung Hua Hin, vấn đề cạn kiệt ở hạ lưu sông Mekong lại được đưa lên bàn nghị sự tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 16 này....
Sau tuyên bố chung Hua Hin, vấn đề cạn kiệt ở hạ lưu sông Mekong lại được đưa lên bàn nghị sự tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 16 này. Hôm qua, 7/4, hãng tin CNN của Mỹ cũng có bài viết về Hội nghị cấp cao Ủy hội sông Mekong quốc tế (MRC) vừa diễn ra tại Hua Hin (Thái Lan).
Tình trạng khô hạn ở tây nam Trung Quốc, ngư dân Thái Lan gần như hoàn toàn ngừng các hoạt động đánh bắt thủy sản trên sông Mekong và gần một nửa diện tích đất nông nghiệp ở miền bắc Việt Nam đang bị đe dọa vì hạn hán... Trước thực tế cấp bách đó, đầu tháng 4/2010, Ủy hội sông Mekong quốc tế đã tổ chức cuộc Hội nghị cấp cao bàn cách việc đối phó với tình hình hạn hán kéo dài.
Vẫn là vấn đề hạn hán nghiêm trọng
Các quốc gia trong vùng sông Mekong lo ngại, hạn hán đang ảnh hưởng tới hàng triệu người, vật nuôi, hàng triệu ha đất trồng và gây thiệt hại kinh tế hàng triệu đô la.
Sau một mùa mưa ngắn hơn bình thường hồi cuối năm ngoái và cái nắng của mùa khô, cả khu vực rộng lớn trên đang phải đối mặt với tình trạng thiếu nước nghiêm trọng và mực nước trên sông Mekong, đặc biệt là những vùng hạ lưu, đang xuống rất thấp .
 |
| Hạn hán đang đe dọa cuộc sống của hàng chục triệu người ở lưu vực sông Mekong |
Tại tây nam Trung Quốc, hạn hán đã kéo dài 6 tháng và vẫn tiếp tục lan rộng. Báo cáo của ông Chen Mingzhong, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trung Quốc trình bày trong Hội nghị cấp cao MRC cho biết, tỉnh Vân Nam đã phải chịu tổn thất hơn 2,5 triệu USD về kinh tế .
Theo báo cáo trên, lượng mưa giảm ở lưu vực sông Mekong cũng dẫn tới sự suy giảm mực nước của 662 con sông và 3.674 đập nước trên toàn bộ lưu vực của con sông này.
"Theo những người dân sống dọc con sông ở Thái Lan, sông Mekong đã thực sự bị khô hạn. Tại một số điểm, người ta có thể đi bộ qua sông - điều mà trước đó chưa bao giờ từng xảy ra " - Ông Srisuwan Kuankajorn đồng giám đốc của tổ chức môi trường phi lợi nhuận Terra tại Thái Lan cho biết.
"Người dân địa phương không thể chở khách du lịch bằng thuyền hoặc trồng cây dọc bờ sông. Một số hàng hóa bị mắc kẹt, không thể chở qua Trung Quốc do nước cạn".
 |
Những người dân sống ở phía bắc Thái Lan, đặc biệt là tỉnh Chiang Rai, đang rơi vào tình trạng khốn đốn vì "không thể đánh bắt cá. Thủy sản vừa là nguồn thu nhập chính vừa là nguồn thức ăn chính của họ. Nhưng giờ họ gần như hoàn toàn phải ngừng hoạt động đánh bắt".
Tại Việt Nam, 40% diện tích canh tác ở 22 tỉnh thành miền Bắc bị đe dọa bởi hạn hán. Theo Liên Hợp Quốc, tình trạng cháy rừng do khô hạn tại Bắc Việt Nam đang ở mức báo động. Nước mặn đe dọa xâm lấn khu vực đồng bằng sông Cửu Long do mực nước xuống thấp, đe dọa phá hủy hơn 620.000 ha diện tích lúa và cây trồng.
Ông Jerremy Bird, giám đốc điều hành MRC nhận định, các dòng chính của sông Mekong ở thượng nguồn cũng đã thu hẹp lại ở mức kỷ lục trong vòng 50 năm qua. Sông Mekong đang ở trong giai đoạn khô nhất trong lịch sử quan sát dòng sông này 50 năm qua.
Trung Quốc có lỗi hay không có lỗi?
Cộng đồng các nước trong lưu vực sông Mekong lo ngại, nguyên nhân của tình trạng hạn hán hiện nay có thể do 3 đập thủy điện của Trung Quốc trên sông Mekong. Tuy nhiên, ông Chen Mingzhong, Bộ trưởng tài nguyên của Trung Quốc lại bác bỏ lo ngại trên.
Ông Chen nói: "Thời tiết khô hạn khắc nghiệt ở vùng hạ lưu sông Mekong là nguyên nhân chính khiến mực nước sông Mekong giảm sút. Các đập thủy điện xây dựng trên sông Lan Thương (sông Mekong) không làm tăng nguy cơ lũ lụt và hạn hán ở hạ lưu mà thay vào đó nó sẽ nâng cao đáng kể khả năng kiểm soát lũ, cứu trợ hạn hán, điều hòa thủy lợi và cung cấp nước cho hạ nguồn".
Phía MRC cho biết, ủy hội đang tiếp tục nghiên cứu ảnh hưởng của các đập thủy điện. Các nghiên cứu trước đây chỉ cho thấy, các đập này vừa có lợi lại vừa có hại. Đầu tháng 3/2010, các đập nước trên đã giúp cho mực nước sông ở miền bắc Lào cao hơn, từ nguy cơ bị thấp kỷ lục trong 50 năm xuống thấp kỷ lục trong vòng 10 năm.
Ông Jerremy Bird nói: "Nguyên nhân chính dẫn tới khô hạn là do lượng mưa quá thấp chứ không phải là do hoạt động của các con đập".
Tuy nhiên, tổ chức môi trường Terra lại khẳng định con đập là nguyên nhân chính. Ông Srisuwan Kuankajorn cho biết, "dân làng Thái Lan đã phát hiện thấy biến động bất thường của mực nước và họ không tin rằng đó hoàn toàn là do lượng mưa. Đó là do sự ra đời của các đập thủy điện trên thượng nguồn của Trung Quốc".
Ông Kuankajorn nhấn mạnh: "Tôi sẽ không bỏ qua việc các nhà chức trách Trung Quốc cố gắng nói rằng hạn hán là do lượng mưa thấp. Trung Quốc xây đập mà thiếu sự minh bạch, không tính đến các nguyên tắc chia sẻ".
| Nội dung chính của Thượng đỉnh ASEAN 16 (8 – 9/4/2010) |
| 1. Đẩy nhanh triển khai thực hiện Hiến chương ASEAN và xây dựng Cộng đồng ASEAN. Tập trung vào việc tăng cường kết nối ASEAN. 2. Tăng cường năng lực của khu vực và hợp tác khu vực trong việc ứng phó với các thách thức toàn cầu, đặc biệt là đảm bảo phục hồi kinh tế và phát triển bền vững, cũng như ứng phó với biến đổi khí hậu. 3. Tăng cường và làm sâu sắc các quan hệ của ASEAN với các bên đối tác, trong đó duy trì được vai trò trung tâm của ASEAN. 4. Tăng cường quảng bá hình ảnh và vị thế của ASEAN trong các tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực. Ngoài tuyên bố của Chủ tịch về kết quả làm việc của hội nghị, có hai tuyên bố quan trọng (theo sáng kiến của Việt Nam) - Tuyên bố của các lãnh đạo ASEAN về phục hồi kinh tế và phát triển bền vững. - Tuyên bố về ứng phó với biến đổi khí hậu. |
